Kes Pusaka Berlapis, Bagaimana Pembahagian Faraid Harta Pusaka?

Soalan: Saya seorang balu mempunyai tiga orang anak, dua lelaki dan seorang perempuan. Suami meninggal pada tahun 2020, arwah ada rumah dan tanah tetapi geran tersebut atas nama suami dan dua orang adik perempuannya. Macam kompleks nak kira pembahagian faraid ni.

Adik perempuan yang pertama meninggal dunia lebih dulu daripada arwah suami iaitu pada tahun 2016. Adik perempuan ada tinggalkan dua orang anak perempuan. Baru-baru ini, adik perempuan bongsu pula meninggal dunia. Tapi adik bongsu tidak berkahwin. Selepas adik bongsu meninggal dunia, dua orang anak saudara (anak kepada adik perempuan yang meninggal dulu) kata bahawa ibu saudara mereka telah mewasiatkan bahagian rumah dan tanah kepada mereka berdua.

Persoalannya;

1. Siapa sebenarnya yang layak terhadap rumah dan tanah tersebut?
2. Siapakah waris sebenar adik perempuan bongsu yang telah meninggal dunia dalam pembahagian faraid?
3. Adakah sah wasiat yang adik bongsu buat semasa hidup?
4. Bagaimana pembahagian rumah dan tanah yang telah ditinggalkan dan dari mana hendak bermula?

Jawapan:

Untuk menjawab soalan sebelum ini, kita letakkan nama kepada watak utama untuk memudahkan pembaca mengenal pasti waris-waris.

1. Kenalpasti pemilik sah harta dahulu

Pada asalnya rumah dan tanah tersebut dimiliki oleh suami balu (En Amir), dan dua orang saudara perempuan kandung En Amir iaitu Puan Hanis dan Cik Liyana. Jika pemilikan dalam geran adalah secara sama rata, maka setiap daripada mereka berhak 1/3 bahagian daripada harta tersebut. Contohnya nilai rumah dan tanah berjumlah RM 300,000.

Bahagian semasa hidup adalah seperti berikut:

• Encik Amir – 1/3 (RM 100,000)
• Puan Hanis – 1/3 (RM 100,000)
• Cik Liyana – 1/3 (RM 100,000)

Dalam kes ini, ketiga-tiga pemilik asal harta telah meninggal dunia. Maka apabila berlaku kematian, harta yang ditinggalkan perlulah diberikan kepada waris-waris si mati.  

2. Kemudian, kenalpasti waris pemilik harta dan kiraan ikut pembahagian faraid

Siapakah waris sebenar adik bongsu En Amir (Cik Liyana)?

Sebelum menjawab persoalan ini, kita lihat dahulu waris-waris mereka yang meninggal lebih dulu. Antara ketiga-tiga pemilik harta, Puan Hanis meninggal dunia terlebih dahulu iaitu pada tahun 2016.

Waris Puan Hanis adalah seperti berikut:

• JUMLAH HARTA PUAN HANIS = RM 100,000
• Anak Perempuan 1 – 3/9 (RM 33,333.33)
• Anak Perempuan 2 – 3/9 (RM 33,333.33)
• Saudara Lelaki Seibu Sebapa (En Amir) – 2/9 (RM 22,222.22)
• Saudara Perempuan Seibu Sebapa (Pn Hanis) – 1/9 (RM 11,111.11)

Seterusnya pada tahun 2020, Encik Amir telah meninggal dunia, waris-waris Encik Amir adalah seperti berikut:

• JUMLAH HARTA ENCIK AMIR = RM 100,000 + RM 22,222.22 (bahagian daripada pusaka Puan Hanis) = RM 122,222.22
• Isteri – 5/40 ( RM 15,277.78)
• Anak Lelaki 1 – 14/40 (RM 42,777.78)
• Anak Lelaki 2 – 14/40 (RM 42,777.78)
• Anak Perempuan 1 – 7/40 (RM 21,388.89)

Dan terakhir Cik Liyana, dia telah meninggal dunia pada tahun 2022. Memandangkan Cik Liyana tidak berkahwin, ibu bapa dan adik-beradik Cik Liyana juga telah tiada, maka waris yang layak mewarisi pusaka Cik Liyana hanyalah anak-anak lelaki Encik Amir.

Setiap waris layak mewaris bahagian seperti berikut:

• JUMLAH HARTA CIK LIYANA = RM 100,000 + RM 11,111.11 (bahagian daripada pusaka Puan Hanis) = RM 111,111.11
• Anak saudara lelaki 1 (anak kepada En Amir) – 1/2 (RM 55,555.55)
• Anak saudara lelaki 2 (anak kepada En Amir) – 1/2 (RM 55,555.55)  

3. Wasiat hanya sah kepada bukan waris dan terhad 1/3 harta sahaja

Anak-anak perempuan Puan Hanis memaklumkan bahawa ibu saudara mereka iaitu Cik Liyana telah mewasiatkan hartanya kepada mereka berdua.

Untuk persoalan ini, wasiat yang telah dibuat oleh Cik Liyana sah sekiranya ada bukti yang jelas bahawa dia telah mewasiatkan hartanya kepada anak-anak saudara perempuan. Wasiat tersebut sah kerana anak-anak perempuan Puan Hanis bukanlah waris faraid beliau.

Tetapi wasiat Cik Liyana hanya terhad 1/3 daripada harta pusaka yang dia tinggalkan, bukan keseluruhan harta pusaka melainkan jika mendapat persetujuan daripada waris-waris pembahagian faraid Cik Liyana iaitu anak-anak lelaki Encik Amir.  

4. Dapatkan muafakat waris-waris

Jadi macam mana nak bahagikan harta pusaka tersebut sekiranya waris-waris sukar bermuafakat. Kaedah terbaik adalah melalui pembahagian faraid.

Apabila sebut pasal rumah dan tanah, nak bahagi ikut pembahagian faraid bukanlah sesuatu yang mudah.

Oleh itu langkah pertama yang perlu di ambil oleh waris-waris adalah dapatkan surat kuasa mentadbir dan perintah pembahagian daripada institusi yang mempunyai bidang kuasa tersebut.

Jika anda perlukan bantuan untuk uruskan pusaka ahli keluarga yang telah meninggal dunia, anda boleh dapatkan perkhidmatan pengurusan pusaka yang kami tawarkan.  

©Penulisan hak cipta terpelihara PUAN UMI. Mohon buat laporan kepada admin jika ada yang menggunakan penulisan PUAN UMI untuk kegunaan peribadi di mana-mana blog, website, page atau Facebook profile selain PUAN UMI. Sila tekan butang share jika mahu berkongsi penulisan ini.